Dat was de straf die mijn papa kreeg nadat hij bij de
kraag was gevat toen hij, diep in de nacht, terug in de kazerne trachtte binnen
te geraken – met in een stuk in de kraag. Zevenenzestig jaar later zit ik drie
dagen “vast” in Istanbul, omdat er in deze contreien geen radiator te vinden is
die op onze auto past. Istanbul is geen cachot, maar het omsluit je, zoals een
mummie. De voorbije drie dagen heb ik mijn best gedaan om dit infernale stukje
aarde wat nader te bekijken en te begrijpen, terwijl mijn collega’s in Anatolië
op ontdekking waren.
Vrijdagmorgen, na het redelijk hectische vertrek van
de vlasrouters, heb ik alle losse eindjes in verband met de auto wat op orde
gebracht, alvorens me per taxi naar een stukje stad te spoeden waarvan ik zelfs
niet wist waar het ongeveer lag. Het zou wel de moeite zijn want Taner, die me
had uitgenodigd voor een hartelijk (en smakelijk) weerzien, hield vroeger al
van dingen die “in orde” waren. De taxi bracht me dus bij “Historia”, wat een
museum bleek te zijn. Niet direct een omgeving waar mijn vriend me zou
uitnodigen. In dit land waar iedereen node raadt naar wat de uitheemse klant zegt,
had de chauffeur “Astoria” verkeerd begrepen, en “Shopping” niet gehoord.
Het rendez-vous oord bleek een heel eind weg, in het
Noorden van de Europese stad. En chic, zo chic dat er een echte ‘security check’
stond bij het binnengaan. Starbucks vind je hier vandaag in elke belangrijke
straat, maar Café-Restaurant Kitchenette was zowel qua taal als imago al een
paar stappen verder. Veel schoon volk liep er rond. En het eten was lekker:
hier kon ik lam proberen zonder schaapachtige beetjes op te peuzelen! En Taner
zag er, zoals altijd, hoewel nu wel tien jaar ouder, super uit. Hij bereidde zich
voor op een ‘special event’: de Bosphorus overzwemmen, en terug, voor een
totaal van zeven kilometer. Als bijkomende training voetbalde hij en deed hij
aan Pilates, drie maal per week, met een ‘personal trainer’, want anders doe je
het allemaal verkeerd! Waar heb ik dat nog gehoord?
De rest van de dag heb ik wat bijgeklust aan de
ongeschreven blogs en ’s avonds – voor het donker werd – heb ik rondgekuierd
tussen de Blauwe Moskee en de Aya Sofia. Mijn blog heb ik beëindigd met een
pintje Turks bier op ons dakterras waarbij de nachtelijke aanblik van de
moskeeën en de twinkelend-verlichte bruggen rond deze Gouden Hoorn, hoog boven
het gewoel, slechts één boodschap hadden: luxe, calme à volonté!!
Zaterdagmorgen scheen de zon vanaf het gloren, en de
temperatuur schoot snel omhoog. Ik had een CitiTour op het programma waarbij de
belangrijkste monumenten en trekpleisters van Istanbul werden aangedaan. Op het
open bovendek woei er af en toe wat koele wind, recht uit de zee. Een pet en
zonnebril waren broodnodig. Een hoogtepunt op onze route was de plaats waar ik
donderdag werd verrast door de politie maar de andere toeristen hebben daar
(natuurlijk) niets van gemerkt.
Onder de echte bezienswaardigheden waren er talloze magnifieke
gebouwen en imposante kastelen. De voetbalstadions van Besiktas en Galatasaray,
beiden in een natuurlijke kuip gelegen, oogden veel kleiner dan op tv – groene
alpjes tussen bergen steen. Doorheen de stad hingen hemelhoge Turkse vlaggen:
witte maan, een witte ster eronder op een helrode achtergrond. Ik dacht dat de
grootte van de vlag wel evenredig zou zijn met de verkregen gunsten van de
staat. Wat me nog het meest verbaasde waren de muren van Constantinopel:
drieëntwintig kilometer, grotendeels rechtop staand, met talloze eenvoudige moslim
begraafplaatsen en sierlijke universele kerkhoven ernaast, aan de westkant. De wensen van
de doden en de noden van de achterblijvers, zijn duidelijk cultuur-gebonden.
Toch is dat wat er niet meer staat opvallender dan wat er wél staat: gedurende
de vierde kruistocht, na het beleg van de stad, werd immers alles verwoest door de
kruisvaarders. Onze eigen Graaf van Vlaanderen, Boudewijn, werd de volgende dag tot Keizer gekroond van wat er overbleef. Naast de restanten van het paleis van
Justinianus, was ongeveer alles met de grond gelijk gemaakt, met uitzondering van een keerpaal van de
renbaan! Zeventienhonderd jaar werd zomaar weggevaagd, voor altijd. Zelfs de
verwoesting van Rome door de “heidenen” was veel minder compleet dan die van
Constantinopel door de “christenen”.
Vandaag is het zondag in Istanbul. Ataturk heeft er
voor gezorgd dat zaterdag en zondag rustdagen zijn, in plaats van donderdag en
vrijdag. (Het middaggebed op vrijdag om 13u bleef wel behouden). De dag begon
drukkend en Azië leek wazig ver weg aan de andere kant van de Bosphorus.
Behalve mijn achterstand in het bloggen helemaal wegwerken, had ik mezelf
overtuigd om toch een GPS te kopen van Turkije, vooral gezien de lengte en de
onduidelijkheid rond mijn achtervolgingstocht naar Trabzon, morgen – als het
Allah of God belieft!
Vooreerst verstaat niemand G-P-S, ook niet Gi-Pi-eS.
Hier heet dat apparaat “Navigacjon”. Vervolgens wordt dat in mijn eigen uitverkoren
toeristische stadsdeeltje niet verkocht. Volgens de receptie in mijn hotel,
waar ze enkele woorden Engels spreken en redelijk wat begrijpen, kon ik
daarvoor in Istiklal Cadessi terecht. Dat is zes kilometer weg. Ik besloot om
er per taxi naartoe te rijden en te voet terug te keren. (Gisteren had ik vanaf
de bus gemerkt dat het op die manier bergaf zou gaan).
De elektronica winkel was snel gevonden. Ze hadden een
sectie GPS’en en een jonge verkoper die geen Engels kon, geen. Vriendelijk en
hulpvaardig, dat wel. Het toestel dat ik me, na een stomme demo en sprakeloze
uitleg, wenste aan te schaffen, kwam uit de dozenkast eronder. Helaas, geen
enkel nummer kwam overeen. Dan maar een jonge dame erbij sleuren: zij kon
Engels, liet hij verstaan. Misschien drie woorden meer, maar ze kende niks van
Navigacjon probeerde zij me duidelijk te maken, vriendelijke lachend.
Uiteindelijk kondigde de verkoper een “stock check” aan. Een jongen-in-oranje
haastte zich van zijn computer naar achter. En klaar was kees: groene doos, map
van Turkije en betalen. Denk vooral niet dat Istanbul veel goedkoper is dan
Brussel!
Nu nog de lange boulevard bergaf. Istanbul is zonder
veel twijfel de grootste georganiseerde chaos van opeengestapelde stenen van
Europa, wellicht van de wereld. Alle combinaties hebben een plaats, inclusief ooit-schitterende
façades die, te midden van luxueuze winkels, er gedelapideerd bijstaan of
bijhangen. Istiklal Cadessi is een langgerekt orgasme voor de verslaafde
shopper: een paar kilometer rechtdoor, overal vitrines en open deuren,
verkopers en muzikanten, versierd met Turkse vlaggen dat het een lust is, en om
de twintig meter langs beide kanten een plaatje met “Turkcell”.
Op het einde van de straat had ik flashbacks naar
donderdag. Bij een groepje jongeren (met vlaggen) stond een geblindeerde
politiewagen, wat in de schaduw verborgen. Het is vandaag feest in Turkije. Wat
nu het Feest van de Jeugd & Sport is geworden, noemde niet zo lang geleden
het Feest van Ataturk. Voor sommigen is die naamswijziging een teken van de
toenemende macht van de staat en de islam, en een aanslag op de seculiere
gedachte. Wat verder stond een ganse groep mensen in wit en rood, met ballonnen
en vlaggen, klaar om te gaan stappen, een parade of een manifestatie. De
politie, en hun bruut straatmaterieel, waren in groten getale aanwezig. Ik heb
mijn pas versneld, gelukkig ging de straat op die plek steiler naar beneden. In
traangas ben ik inmiddels ervaringsdeskundige!
De rest is geschiedenis. Mijn GPS werkt ook! Pittig
detail: de dichtheid en veelheid van gebouwen is hier zo groot dat hij er een
uur heeft over gedaan om de positie te vinden! Uit de handleiding leerde ik dat
hij vier signalen moest kunnen opvangen alvorens hij victorie kon kraaien.
Welnu, na wat vruchteloos broeden, heeft hij gekraaid, en ik ook.
Morgen maandag is een belangrijke dag. Zal de radiator
in onze Toyota geraken? Vandaag zat hij nog in het sorteercentrum in Leipzig.
Omdat ik mezelf niet alléén tot een stuk in de nacht over Turkse wegen zie
bulderen, komt Alexander me morgen vervoegen, met het vliegtuig vanuit Kayseri.
Op die manier kunnen we morgenavond, of ten laatste dinsdagmiddag in ijltempo de
rest van de groep vervoegen. Tenminste, als DHL en de Turkse douane een handje
toesteken …
Istanbul 19 mei 2013
